Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Aynur Özge,
Kısa Şekerleme Nedir?
Kısa şekerleme, genellikle gün içinde yapılan, 20-30 dakika süren kısa süreli uyku periyodudur. Bu şekerlemeler, vücudun dinlenmesine ve enerji seviyelerinin yeniden toparlanmasına yardımcı olur. Genellikle öğle yemeğinden sonra yapılan bu kısa uyku hem fiziksel hem de zihinsel performansı artırabilir.
Gün İçindeki Uykunun Gece Uykusuna Etkisi
Kısa şekerlemeler, gece uykusunu olumsuz etkilemeden beyin sağlığını destekleyebilir. Önemli olan, şekerlemenin süresinin 30 dakikayı geçmemesi ve günün erken saatlerinde yapılmasıdır. Uzun şekerlemeler veya günün geç saatlerinde yapılan şekerlemeler, gece uyku düzenini bozabilir ve uykuya dalmayı zorlaştırabilir.
Beyin Hücrelerini Destekleyen Nörotrofik Faktörlerin Artışı
Nörotrofik faktörler, beyin hücrelerinin büyümesini, sağ kalmasını ve fonksiyonlarını sürdürmesini sağlayan proteinlerdir. Bunların başında beyin türevli nörotrofik faktör (BDNF) gelir. Gündelik kısa şekerlemeler, BDNF seviyelerinin artmasına yardımcı olabilir. BDNF, sinir hücrelerinin sağlığını korur ve yeni sinaptik bağlantıların oluşumunu teşvik eder. Bu, öğrenme ve hafıza gibi bilişsel işlevlerde önemli bir rol oynar.
Yapılan araştırmalar, uyku ve şekerlemenin BDNF üretimini artırabileceğini göstermektedir. Örneğin, Dr. Hassan Dashti ve ekibinin Harvard Üniversitesi’nde yaptığı çalışmalar, gündelik kısa şekerlemelerin BDNF seviyelerini artırarak beyin hücrelerinin sağlığını koruduğunu göstermiştir (https://neurosciencenews.com/nap-brain-training-dementia-26472/).
Nöronal Rezervin Güçlenmesi
Nöronal rezerv, beyin hücrelerinin yaşlanma ve hastalık gibi stres faktörlerine karşı direnç gösterme kapasitesini ifade eder. Yüksek nöronal rezerve sahip bireyler, Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklara karşı daha dirençli olabilirler. Gündelik şekerlemeler, beyin hücrelerinin dinlenmesini ve onarılmasını sağlayarak nöronal rezervi güçlendirebilir.
Dr. Sebastian Palmqvist ve Dr. Oskar Hansson’un Lund Üniversitesi’nde yürüttüğü çalışmalarda, düzenli şekerleme yapan bireylerin toplam beyin hacimlerinin daha büyük olduğu ve bu durumun bilişsel işlevlerde olumlu etkileri olduğu bulunmuştur.
Duyguduruma Etkisi
Gündelik kısa şekerlemeler, sadece bilişsel işlevleri değil, aynı zamanda duygudurumumuzu da olumlu yönde etkileyebilir. Şekerlemeler, stres hormonu kortizol seviyelerini düşürerek sakinleşmenizi ve rahatlamanızı sağlar. Bu, genel duygudurumunuzu iyileştirir ve anksiyete ile depresyon belirtilerini azaltabilir.
Dr. Mohamed I. Elmasry’nin “iMind: Artificial and Real Intelligence” kitabında belirttiği gibi, uyku ve şekerleme, duygudurum düzenlemesinde önemli bir rol oynar ve duygusal dengeyi korumaya yardımcı olur. Ayrıca, gündelik şekerlemeler inflamasyonu azaltarak beyin sağlığını korur ve bu da duygudurum üzerinde olumlu etkiler yaratır.
Sağlıklı Beyin İçin Öneriler
– Kısa Şekerlemeler: Gün içinde 20-30 dakikalık kısa şekerlemeler yapmayı alışkanlık haline getirin. Bu, beyninizi dinlendirir ve bilişsel işlevlerinizi destekler.
– Zihinsel Aktiviteler: Günlük hayatınıza beyin egzersizlerini dahil edin. Bulmacalar, strateji oyunları ve yeni beceriler öğrenmek, beyin sağlığınızı korumada yardımcı olacaktır.
– Sosyal Etkileşim: Sosyal etkinliklere katılarak hem zihinsel hem de duygusal sağlığınızı destekleyin. Aile ve arkadaşlarla zaman geçirmek, beyninizi aktif tutar.
– Sağlıklı Beslenme: Antioksidanlar ve omega-3 yağ asitleri açısından zengin bir diyet uygulayın. Bu besinler, beyin hücrelerinizi korur ve sağlıklı bir beyin için gerekli olan besinleri sağlar.
Sevgili okuyucular, gündelik kısa şekerlemeler ve düzenli beyin egzersizleri, demans riskinizi azaltmada güçlü araçlardır. Nörotrofik faktörlerin artışı, nöronal rezervin güçlenmesi ve duygudurumun iyileşmesi, bu basit alışkanlıkların beyin sağlığımıza katkılarından sadece birkaçıdır. Bu alışkanlıkları hayatınıza dahil ederek, beyin sağlığınızı koruyabilir ve bilişsel işlevlerinizi güçlendirebilirsiniz. Unutmayın, “Sağlıklı bir beyin, uzun ve mutlu bir yaşamın anahtarıdır.”
Buaradan diğer makalelerini okuyabilirsiniz.
