SAĞLIK
Giriş Tarihi : 07-01-2023 17:35   Güncelleme : 07-01-2023 18:33

BEKLENEN ALZHEİMER İLACI BULUNDU MU?

Mersin Üniversitesi Nöroloji, Algoloji, Klinik Nörofizyoloji Prof Dr Aynur Özge, "Dün FDA (Amerikan İlaç Dairesi) tarafından erken evre Alzheimer hastaları için Lecanemab isimli ilaca ruhsat verdi." açıklamasıyla alzheimer hastalarını mutlu etti.

BEKLENEN ALZHEİMER İLACI BULUNDU MU?

Türkiye Alheimer Derneği Mersin Şube Başkanı ve Mersin Yaşlı Yaşam Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Aynur Özge, alzheimer  hastalarını yakından ilgilendiren alzheimer ilaç ile ilgili açıklamasında; "2021 Haziran da ön onay verilen Adecanumab’dan sonra gelen bu ikinci ruhsat “beklenen Alzheimer ilacı bulundu mu?” sorusunu akla getirdi. Bu haber hem hekimleri hem de hasta yakınları başta olmak üzere toplumda büyük bir heyecan ve umut yarattı. Nedir işin aslı?

Alzheimer Hastalığı tüm dünyada 40 milyondan fazla kişiyi etkileyen en önemli beyin hastalıklarından biridir. Hastalık unutkanlık ve davranış değişiklikleriyle dikkati çeken klinik belirtiler ortaya çıkmadan onlarca yıl önce başlayan ve beyin hücrelerinde yıkıma yol açan proteinler (amiloid beta) ve hücre iskeletinde çökme (hiperfosforile tau) ile tanınır. Klinik belirtileri fark etmek, isimlendirmek, kabullenmek ne kadar zorsa, hekimler için beyinde özellikle de hastalık çok ilerlemeden bahsedilen değişimleri tespit etmek bir o kadar zordur. Herkesi düzenli olarak PET tarama veya bel suyu analizine sokmak pratik ve yönetilebilir olmadığına göre nasıl olacak bu iş? Özellikle birinci basamakla işbirliği yaparak ailesinde Alzheimer hastalığı olan, damar sağlığına yeterince özen göstermeyen, stresli yaşam olayları psikiyatrik yardımla yönetilemeyen, günlük yaşamlarında alışılmışın dışında sorun yaşayan kişiler tespit edilerek onlar incelenir. Önce “nöropsikolojik test” adı verilen beyin işlevlerine yönelik testler yapılır. Sonrasında beyin görüntülemesi ve elektrofizyolojik testleri yapılır. Bir sorun saptanmazsa hastanın APOE 4 veya Presenilin-1 , Presenilin-2 gibi riskli genleri taşıyıp taşımadığı incelenir. Tüm bunlarda bir veya birden fazla riskli durum tespit edilirse hasta beyin PET filmi ile hücre yıkımı açısından incelenir. İlaveten veya alternatif olarak bel suyunda bahsedilen hastalık proteinlerini ölçmek te geçerli ve işe yarar bir yöntemdir.

Yukarıdaki testlerle hastalık için artmış riski olan, beyin hücreleri henüz yıkılmamış ve günlük işlerde aksaklık başlamamış “aday” Alzheimer hastaları için ilaç geliştirme çalışmaları son yılların odak noktası oldu. İlk güzel haber 2021 Haziran da ABD’de şartlı ruhsat alan Adecanumab ile geldi ancak gerek ücreti, uygulama şekli, gerekse komplikasyonları nedeniyle bu ilaç Avrupa ruhsatı alamadı. Dün güzel haberi gelen Lecanemab aslında Adecanumab grubuna benzeyen ancak teknolojik açıdan ondan daha iyi yöntemlerle geliştirilmiş bir ilaç. Ne yapıyor bu ilaç? Beyindeki elektriksel şebekeye çökerek tabiri caizse kabloları paslandırarak öldüren “amiloid beta” fibrillerinin bir kısmını temizliyor. Böylelikle çözülebilir formdaki amiloid temizlendiği için daha fazla hücre zarar görmüyor. Dolayısıyla makûs talih bir yerde engellenmiş oluyor. Ancak bu bilgilerimizin ilacın 898 hastada yapılan 18 aylık izlemin yapıldığı Faz 3 çalışmasına dayandığını ve beyin kanaması dahil olmak üzere olası yan etkileri yönünden bilgi eksikliği olduğunu, zamana ihtiyacımız olduğunu akılda tutmak şart. Özellikle APOE4 taşıyan ve tedavi için özellikle aday olan kişilerde daha sık olmak üzere %12 hastada gözlenen beyin ödemi, yüksek tansiyon, görme bulanıklığı gibi yan etkiler dahil olmak üzere tedavinin biraz daha uzun dönem sonuçlarını görmemiz gerekiyor. Bu bilgiler ancak ilacın ruhsat alıp daha fazla bireyde kullanımı ile elde edilebilir.

Bu noktada erişilebilirlik ve fiyat konusu gündeme geliyor. Tüm dileğimiz Adecanumab gibi aylık 100 bin dolar gibi bir rakamdan satışa çıkmaması. Böylelikle kendi imkanıyla edinen kişilerde de olsa gelecek bilgiler yolumuzu aydınlatacak." dedi.

Prof. Dr. Aynur Özge, "Evet ortada her şeyi çözen, özellikle da Alzheimer hastalığının orta-iler evresindeki kişilere çözüm olan bir çözüm yok maalesef. Ancak konuya ait gerçekçi çözüm yollarının hayata geçmesi, devamı nın da geleceği konusunda haklı umudumuzu güçlendiriyor. O halde aktif yaşayalım, damarlarımıza ve birbirimize iyi bakalım, Alzheimer olmayalım…" dileğinde bulundu.

MERSİN KENT HABER

EditörEditör