Bir zamanlar, Eylül ayı Sümerbank ayı olurdu. Bayram olurdu. Kuruluş yıldönümleri şenlikleri Ereğli'yi sarardı.
Biz İvriz Hidro Elektrik Santrali Çocuklarıyız.
İvriz'e 4 km yakınlıkta, Ereğli'ye 17 km uzaklıkta bir cennette yaşardık.
En güzel kirazlar, elmalar, üzümler bizdeydi.
Bir ulu Ceviz ağacımız vardı, gölgesine beşyüz kişi sığardı.
Çuval çuval ceviz veren ulu bir ağaçın altında salıngaçlarımız, çocuk oyun parkımız, veloybol sahamız yer alırdı.
Büyüdük santralin lojmanlarında dokuz ailenin çocuklarıyla.
Bize santralın çocukları derlerdi. Biraz haylaz büyüdük Torosların eteğinde.
İlkokul, ortaokul, lise yılları. derken birbirimizden de kopmaya başladık, savrulduk ülkenin her yerine.
İvriz Santrali'nin bahçesi cennetten bir bahçeydi. Erguvanlar açtığında lila yağardı bahçeye. Ortada Atatürk Anıtı, çevresinde elven elven güller, zambaklar, hanımelleri. Nasıl severdim şemsiye dutlarını, saklanırdık altına. Ya o, salkım söüğütler. O cennet ada, ivrin çayı dilim dilim etmiş çayırları, her biri minik ada, her adada bir iki söğüt ağaçları.
Adanın OF Tepesine yakın yerde çok amaçlı motel.
Bu motelin bahçesinde yaz günleri renk renk ışıklarla gece aydınlatılırdı.
Burada kimler kimler konser vermedi ki. Annemin ahiretliği Bedia Akartürk'ten tutun, o dönemin ünlü radyao sanatçıları. Neriman Altındağ Tüfekçi,, Cahit Seyhanlı, Mustafa Seyran, daha neler neler şu an adı aklıma gelmeyen o sanatçılardan en güzel şarkıları burada dinlemiştik, şarkıları türküleri onların sayesinde ezberlemiştik. Yıldıray Çınar'ı da unutmayalım.
Birde babaım radyolu pikabı, ceyiz sandığı gibi büyük, yerinden zor kaldırırdık. Üct kısmında açılan kapağı ve taş plaklar. Ezo Gelin, Mavi Yazma, Ne olurdun Güzelim. Mya Dağı, Yüzlerce taş plak Lojmanlardan Zanapa bahçelerine, İvriz'e yankılanırdı. Severdi babam müziği, resmi, kitapları. bir de iki tek atmayı.. Selanikli özel bir adamdı.
Bu ada futbol takımlarının kamp yeriydi. Motelde konaklardı. Hele Ereğlispor geldi mi kampa. İşte o, küçük yaşlarda başlamıştı yeşil beyaz Ereğlispor Aşkı.
Aşk dedim ya, en güzel aşklar, o kiraz ağaçlarında, aşı vişne dallarında yaz aşkları.
Zaman zaman ilkbaharda İvez Çayı deli deli akar, sele verirdi her yanı. Çpcukluğumuzda bir iki büyük sel felaketi yaşanmıştı. Selden kurtarılan insanlar evlerimizde konuk edilmişti.
O, İvriz Çayı'n da ne kadar çok alabalık vardı. Jandarmadan saklı alabalık tutardık. Şimdi o yerler eski sararmış fotoğraflarda kaldı.
1974 Kara bir yıl. İvriz Hidro Elektrik Santrali, yeni yapılan barajın altında kaldı. Lojmanlar boşaltıldı. Güzel cennet "ada" suların altında, çocukluğumuz gençliğimiz, hikayemiz silindi. Belleğimiz kurudu.
Haftanın altı günü İvriz Santrali Lojmanlarından Ereğli'ye servislerle okula gittik geldik. O, 1936 model Ford kamyon kasası yapılan çadır brandasıyla servise dönüştürülmüş, kavga döğüş gider gelirdik okula. Sümerbank sanki bizimdi. Fabrikanın içinde bizim için ayrılan bir oda vardı. servisi orada beklerdik. Cennet bahçesini andıran fabrikanın iç bahçesi, işçilerin öğle yemeği ardında dinlendiği, çayını, sigarasını içtiği havuz başı bizin futbol alanımızdı. Sümerbank Bez Fabrikası'nın stadyumu büyüdüğümüzde futbol oynamaya başladığımız mavi beyaz sevdaydı. Bu stadyumda Sümerbank'ın kuruluş yıldönümleri şenlik havasında geçerdi. Futbol maçları, yemek yeme yarışması, eşeğe binme, çuval yarışı. Kutlamalarda dağıtılan İRMİK helvası muhteşem lezzetliydi.
Fabrikanın sineması en sevdiğim yerlerin başında gelirdi.Yabancı filimlerdi. Hala çok severim yabancı filmleri. hiçbir filmi kaçırmazdım. Ereğlinin ikisi yalık, üç sineması vardı. Sümer Sineması, Atlas Sineması ve Çeran Sineması. Çalışanlarına fiş bilet verilirdi, normalden ucuzdu çalışanlarına.
Fabrikanın ahçıları kentin en saygıdeğer insanlarının başında yer alırdı. Günde beş bin kişiye birinci sınıf yemek çıkardı. Ramazanları her işçiye Ereğli usülü tahanlı verilirdi.
Sosyal hizmetler müdürünün sıkı takibinden kurtulup öğle yemeği için yemekhaneye arka kapıdan girip karnımızı doyururduk. Emek karneye bağlıydı, ahçı yemeği verirdi, ekmeği alamazdık. Sağolsun o, yüreği güzel Ereğli'mim işçileri bize ekmekleri koparıp verirlerdi. Fabrika içinde geçen çocukluğumuz.
Tüm Sümerbankların satıldığı gibi, anılarımızın gerçek tanığı satıldı. Şehir ülkenin üç büyük ilçesinden biriydi. Üniversite yollarına düştük. Şehrin can damarı kesilmişti fabrikanın satılmasıyla. Alanlar iki-üçyüz kişiyle fabrikayı sürdürdüler.
Fabrika satılmadı, bir yaşam biçimi feda edildi.Beşbine yakın çalışanı olduğu söylenirdi. Gülbahçe'deki Taş Evler'de yaşayan yüzlerce işçi ailesi yerinden yurdundan edildi. Fabrikanın önündeki memur evleri boşaltıldı. Bekar işçiler için yapılan "bekar pavyonu" adı verilen sosyal konutlar boşaltıldı. Sümer Spor'un şanli tarihisi sona erdi.
Sümerbank, şehrin ortasında derin bir yara, Ne zaman gitsem Ereğli'ye ulu büyük bir çınar ağacı vardı Fabrikanın karşısında, biz palamut ağacı derdik, onu da kesmişler.
Santral su altında kalmıştık, orada yaşayan çocukluğumuz savruldukça savruldu, aklımızın ucundan bile geçmeyen yerlere.
Selam olsun Sümerbank Çocuklarına
İvriz Güzellemesi
"Doğdum kentin Ereğlinin sevdası"
Bir derin yara,
Bir yarım ezgi,
Eriyip giden pırıltı,
Mavi’ye küskün,
Toroslardan kaçar gibi,
Hasret Ereğli Ovası
Buğday kokar,
Kara bağrını yakar güneşi,
Taşlar konuşur,
Kendi gölgesinde.
Öpülmeyi bekler zambaklar,
Söğütleri ve erguvanların alkışında
Akıp giden İvriz,
Taş yürekli ceviz yeşili.
Yüzyıllar dün gibi,
Kayalarda tarihi izlerin.
Pişman geceler içinde Toroslar,
Mutlu olur mu baharların,
İvriz’in,başı dumanlı
Yüreği duracak gibi olur,
Gelincikler kınalı ,
Acıyla yoğrulu kızılcıkları,
Sevinir kiraz yolları ,
Çıplak ayak sesine.
Gökyüzü avuçlanır su içer gibi,
Unutulmuş diller gibi,
Yakıp gider türküleri Zanapa’ya kadar.
Sisler sinmiş İvriz’e,
Selanik türküsü çalartaş plak,
Sarı saçlar altında
Dökülür damla damla özlem,
Silemezdi azgın suların.
Bereketlisin,
Soğuksun,
Yalnızsın,
Binlerce yılık üzümün şarabın,
Sabırlısın,
İçlensen de söylemezdin,
derindi yaraların,
beklerdin beklerdin
ivriz'i sele vermezdi suların
Koy verdin; git dedin,
Selanik Türküleri getirmişti,
İvriz Baharında.
Şimdi yaseminlendin,
Bekle demiştin,
Tükenmez umut verdin,
Bekledim,bekledim,
Aydost'ta doğduğunu görmüştüm,
gece akpak olmuştu,
bembeyazdı,
inadın kırdı.
İnatçı…çocuk,
Koyup gittin yoluna,
Torosların eteğinde kurulan düşler
Ereğli İçin soğudu mu,
Bıraktın bahtın yeline,
Koyup gittim deniz’e
Mavilendin;
umutlar mavi, sevgilin kar beyazı,
Dönmezsin bilirim Selanikli.
Ama yine de umut var.
Girit varsa umut var .
İvriz hasret yasemine…"
Salih Pala
MERSİN KENT HABER
Mehmet Babacan
23 NİSAN ULUSAL BAĞIMSIZLIK VE ÇOCUK BAYRAMI
Ahmet Ümit Aloğlu
Duyun-ı Umumiye’ye Doğru
Salih Abidin Pala
Belki de Yaşıyoruz
Prof. Dr. Ahmet Özer
Toroslar'da Seçim Nasıl Kazanılır?
Barış Can Sever
SEÇİM GECESİ NOTLARI
Prof. Dr. Kamuran Elbeyoğlu
LA FONTAİNE’NİN AĞUSTOS BÖCEĞİNE YAPTIĞI HAKSIZLIK
Dr. Osman Sirkeci
KOVİD-19 Krizi Piyasacılığın Maskesini Ücretsize Düşürdü
Dr. Öğretim Üyesi Duygu Hıdıroğlu
YENİLİKÇİ LİDERLER ve YENİLİĞİN ŞİRKETLERE ENTEGRASYONU
