Afganistan: Bir Uluslaşma Sorunu

Afganistan sorununa da her olayda olduğu gibi bize telkin edilenlerin penceresinden bakıyoruz:

Ya iktidarımızın beklentileri açısından,

Ya kapitalist Dünyanın çıkarları açısından,

Ya sekülerlerin yaşam anlayışından,

Ya Dünyaya İslam penceresinden bakanların değer ölçülerinden baktık; fakat bir türlü Afganistan’a ve Taliban’a empati yapamadık.

Taliban ne yapmak istiyor, Afgan halkının neye ihtiyacı var gibi sorular bir türlü gündeme gelemedi, dolayısı ile cevap bulamadı.

Bu sorulara cevap ararken de ya iktidara ters düşülüyor ya da Dünyaya iyice at gözlüğünden bakan Doğu Perinçekçilerin sığ görüşleriyle örtüşmek tehlikesine düşülüyor.

Burada yapmak istediğimiz, ne Taliban’ı olumlamak, ne de Taliban düşmanlığını körükleme değil, Afganistan ve Taliban sorununa, bir sosyal hadise olarak bakmak ve anlamaktır.

Afganistan’ın demografik yapısını anlamak için bu coğrafyada yaşayan halkın etnik ve kültürel yapısını; halkların devlete bakışını ve devletle ilişkilerini bilmek gerekiyor.

Hepimizin bildiği üzere Afganistan halkı (Maalesef Afgan halkı diyemiyoruz) uluslaşma sürecini tamamlayamamış, hala kabile/ klan halinde yaşayan insanlardan oluşmaktadır. Bu yamalı bohçanın en büyük kesimi (%40/%42) Peştu denilen kabiledir. (Taliban bir Peştu örgütlenmesidir.) Peştulardan sonra en büyük nüfusa Tacikler sahip: %27. Hazarlar ve Özbekler %9’ar, Türkmenler, Beluciler ve diğerleri de %15 civarında bir nüfusu oluşturmaktadır. Sadece bu demografik yapı bile Afganistan sorunlarının bir aynası olabilir.

İnanç sistemi daha mütecanis (Sünni Müslümanlar: %80. Şii Müslümanlar %19) görünse de İslam’ın çok farklı yorumları ve bu yorumların getirdiği tarikat ve cemaatlerin birbirlerinin boğazını kesmeye hazır hallerini akılda tutmak gerekmektedir.

Dil de etnik yapıya uygun bir dağılım göstermektedir:

Resmi dil Peştuca’dır. İlginçtir ki bütün Peştu kabilesi Peştuca’yı kullanmamaktadır; ancak %35’i Peştuca konuşmaktadır. Ülkedeki en yaygın dil, Afgan Farsçasıdır: %50. Özbekçe ve Türkmence %11, Belucice ise %4 civarında kullanılmaktadır. (Halkların eğitim düzeyi içler acısı düzeydedir.Erkeklerde %29, kadınlarda %14)

Afganistan’da her kabile, belli fiziki karaktere, belli anlamlar yüklemektedir. Oysa sosyoloji bize, insanların, fiziksel karakterlere göre değil, dil, din, ulus, tarih gibi kültürel etkenlere göre değerlendirilmesi gerektiğini öğretmektedir. İşte sorun da buradadır: Afganistan’da bu ölçülerin hiçbiri “değerlendirme kriteri” olacak düzeye ulaşmamıştır. Yani uluslaşma sürecini tamamlayamamış olan Afganistan halkları bu sürece, işte Peştuların vatanlarını yabancılardan, farklı terör örgütlerinden, suç şebekelerinden arındırmak istemesi, ülkeye “PEŞTUİSTAN” demeye çalışması ve kendilerine özgü bir İslam Emirliği kurmak istemesi bize Taliban örgütü aracılığı ile Peştuların uluslaşma sürecine girdiklerini göstermektedir.

***

Öyle sanıyorum ki yakın gelecekte Batı ve Doğu Dünyası Afganistan’a bu pencereden bakacaktır.

1 Rakamlar 2006 verilerine göredir. 2021’de durum daha karanlıktır; çünkü Talibanla devletin savaştığı yıllarda en büyük zararı eğitim görmüş, özellikle de kadınlar eğitimden, sosyal ve ekonomik hayattan uzaklaştırılmışlardır.

Ahmet Ümit Aloğlu

ETİKETLER:

Ahmet Ümit Aloğlu

DİĞER YAZILARI Ordumuz Nerelerde ve Niçin Ne İşin Var Kürt Sorunu Üstüne Bir İtiraf Bir Soru Ebru Eroğlu’ndan Korktular Kayyım İktidarın Başını Yiyecek İki Fotoğraf Bir Feryat CHP Politikayı Bilmiyor Atatürk’ü Sevmek ATAM, 'keşke kabrinde rahat uyutabilseydik seni' Aptal Sorular Söz Üstüne İki Fotoğraf Bir Eyvah Teşekkürname Ülkede Neler Oluyor Değişiklik (Eğitimde) Nereye Götürülüyoruz CHP ve Eğitim Politikaları İmamoğlu’na Siyasi Yasak mı? Çocuklarımız, İstismar ve Gelecek II Çocuklarımız İstismar ve Gelecek Faşizmin En Gizil Versiyonu Bu Bakan Ne Yapmak İstiyor Kapitalizmin Gizlenemeyen Yüzü Şu Bizim Mahalle Merdan Yanardağ’dan Öğrendiklerim Anayasa Üstüne Birkaç Söz Can Atalay Hukuk ve Zihniyet Halil İnalcık Hocayı Okurken Erken Seçim - II Sanat Sanatçı Aydın Belediye Borçları Erken Seçim Eğitim Kapitalizm Amacına Ulaştı mı ? Trajedimiz Perde 5 Son Sahne Mehmet Şimşek’e Dair Sorular Akşener Erdoğan'ı Anlamak Aydın Sorunumuz İnsan ve Çevre 89 Sendromu 89 Sendromu Nazım’ın Dil Sevgisi Etki Ajanlığı İtibar Üstüne Dil - Kültür Bizim Köylümüz Şiirli Mektup Aşık Talibi İsyan Müfredat, Toplumsal Oluşum ve Çağdaş Değerler Duyun-ı Umumiye’ye Doğru Erdoğan’ı Düşte Görmek Eski Hastalıklar CHP Devlere Karşı Şu Bizim Bağımsızlar II Şu Bizim Bağımsızlar Oy ve Berisi Bir Yanlış Teşhis, Yanlış Çözüm Önerisi Politik Dil Üstüne Bir Militan: Nurettin Veren Özgür Özel ve Ekrem İmamoğlu’na Açık Mektup, Öfkemden Düşünemiyorum Bir Aptal Soru Türk Aydını Körlük Yaşıyor İnsanlar Neye Göre Oy Veriyor? Bir Tespit Bir Uyarı Şiirli Mektup Bayram Atakul Şiiri Şiirli Mektup Ahmet Özer Şiiri Şiirli Mektup Şükrü Erbaş Şiiri Şiirli Mektup Gülçin Yağmur Akbulut Şiiri Şiirli Mektup Mehmet Ercan Şiiri Menderes Niçin Asıldı Şiirli Mektup Resul Hamzatov Şiiri Taylan Hocayı Okurken Şiirli Mektup Metin Demirtaş Şiiri II Şiirli Mektup Birhan Keskin Şiiri Diktatöryal Rejimler Üstüne Bir Şiirli Mektup Özkan Mert Şiiri Meral Hanım Niçin Bağırıyor CHP’nin Sağalmayan Sayrılığı Toprak Çalışkan’a Dair Toprak Çalışkan’a Dair Meşruiyet Üstüne CHP'nin Hal-i Pürmelâli İktidar Kime Yarıyor Bir Mektup İktidarı Tanımlamak Nereye Götürülüyoruz Feryat Ediyorum Bir Ad Verelim Millet İttifakının Oyları Ya da CHP'ye Yol Haritası Bir Zihniyete Reddiye Yenilgiyi Anlamak Bir Kez Daha Siyaset ve Seçim Eksilen Masa Cumhurbaşkanımıza Maruzatımdır Kent Üstüne Seçime Doğru Muhalifete Muhaliflik Kim Memnun Kimi Suçlamalı Sapkınlıklardan Nasıl Kurtuluruz Kendini Önemseyenler Kendi Önemini Bilmeyenler Popülizm Altılı Masaya Bir Öneri Bir Anı, Bir Yorum Mahir Ünal Orban, Erdoğan ve Muhalefet Siyaseten Doyum Kendini Önemseyenler, Kendi Önemini Bilmeyenler Kılıçdaroğlu’nun Kadersizliği - Geldiği Siyasi Merhale Din, Devlet ve Devlet Aygıtları Keskin Solculuk Ya da Sol Komünizm Bir Parti Kurmak İhanet Üstüne Muhafazakarlık, Dincilik, Gericilik Altılı Masa Korkak mı? Kadınlarımıza Bir Anımsatma Bay Bahçeli Ouo Vadis AKP (Erdoğan) Ne Zaman Kaybetti Cumhurbaşkanı Adayı Olarak Mansur Yavaş Metroloji Söz, Söylem, Eylem Quo Vadis Nebati, Quo Vadis AKP? Deve Kuşu Saflığı Bir Panonun Düşündürdükleri Ülkemin Temel Sorunu Halka Anlatılması Lazım Bakanlık Yapmak Bu mudur? Müslümanlar Neden Geri Kaldı Merak Ediyorum Uzun Bir Soru Tarih Potları AKP Neden Gidecek Eleştiriye Güzelleme II Mehmet’i Sahiplenmek II.Abdülhamid’e Özenmek 27 Mayıs İlginç Bir Benzerlik Ekonomiden Önemli Olan Ey Türk Gençliği! Ekonomi > Demokrasi Ziya Paşa’yı Anımsamak Sığınmacılar Pazardan Pazara 18 Bir Soru 6 Mayıs, Yaşasın Deniz ve Arkadaşları Politik Meşruiyet 1 Mayıs Pazardan Pazara 17 Bir Soru Ahlak ve Erdeme Dair Pazardan Pazara 16 Umutsuzluğun Boyutları Döngüsel Kültür 17 Nisan Pazardan Pazara 15 Mahalle kahvesi Orban ve Erdoğan Türkiye Macaristan Değildir Pazardan Pazara 14 Mahalle Kahvesi Dün Başka Bugün Başka Neden Refah Toplumu Olamadık Pazardan Pazara 13 Mahalle Kahvesi Çelişkiler Solun Temel Görevi Pazardan Pazara 12 Mahalle Kahvesi Bir Konuğumuz Var Kültür ve Din Pazardan Pazara 11 Mahalle Kahvesi (Çiftçiler) AKP ve HDP Pazardan Pazara – 10 Mahalle Kahvesi TEBRİKNAME Pazardan Pazara 9 Mahalle Kahvesi Masada Neden Yok HDP Demokrasi mi, Cumhuriyet mi? …krasiler Demokrasi Herder ve Keynes İktidar ve Kültür Demokrasi ve Diyarbakır Pazardan Pazara Mahalle Kahvesi 8 Bir Oyun mu Oynanıyor? Pazardan Pazara Mahalle Kahvesi – 7 Bir Benzerlik Bir Uyarı Pazardan Pazara Mahalle kahvesi 6 Dostlarımıza Bir Sitem Pazardan Pazara Mahalle Kahvesi -4 Geç Bir Enes Çığlığı Pazardan Pazara Mahalle Kahvesi 3 Kentimden İnsan Manzaraları Bir Tespit, Bir Mukayese Mahalle kahvesi 2 Bizim Kahvelerimiz Muhalefete Muhaliflere Bir Sözüm Var Ana Muhalefetin Oyu Neden Artmıyor İbni Haldun’dan Bir Öykü Faşizmin Büyük Silahı: Kontrol Edilebilen Sefalet Bir Kahve Söyleşisi Siyasi Parti Enflasyonu İktidara Giden Yolda Dış Politika Ağıdı Tağşiş Bir Öykü, Bir Teşhir Parlamenter Sistemin İnşası Üstüne 50+1 Nass Üstüne Helalleşme Üstüne Kenar Notları Biz Demirtaş’ın Sol İttifak Önerisi Üstüne Muhafazakarlarla Hesaplaşmak Ya da Helalleşmek Devlete Öneriler 1 DİL SORUNU: OSMANLICA CUMHURİYET Yazamamak Değil Yazmamak Kötücül Bir Kuşku İttifaklar Üzerine Öğrenci Yurtları Politikacılara Politik Olmayan Dersler Yine Laiklik Niçin Saldırıyorlar Afgan Halkı Uluslaşabilir mi? Alkış Kolay Muhalefet İstifa Sığınmacılar Yüreğim Yangın Yeri / Akıl ve Ruh Sağlığım Bozuk Merak Gelecek (Beka) Sorunu Kıbrıs Müjdesi Kim Daha Büyük Genel BAŞKANLARA Çağrı Devleti Kim Yönetiyor Muhalefet Ne Yapmalı Bir Tanım Bir Yorum Doğu Yine Döktürmüş AKP Niçin Gidiyor Ağıt Değil, Feryat Gözlerim Dolu Dolu Son 1915 Yazımdır ŞİİRLİ MEKTUP- ABDULLAH NEFES ŞİİRİ Şiirli Mektup Bir “Son Ada” Değerlendiresi Şiirli Mektup Rıfat Ilgaz Şiiri ŞİİRLİ MEKTUP-BEDRİYE KORKANKORKMAZ ŞİİRİ Şiirli Mektup -Sıtkı Salih Gör Şiiri Fezleke ve Demokrasi CHP’nin Oyları Nasıl Artırmalı İmamoğlu Ne Yaptı İslam Konfederasyonu Grevler ve Demokrasi Kıs Kısa Ekabir-i Devlete Açık Mektup, Kısa Kısa 7 BİZE DE YARDIM EDER MİSİNİZ ? Birinciliklerimiz, Geriliklerimiz Kılını Kıpırdatmamak Dil , Şiddet, Faşizm vs Devlet ve İtibar Korkuyorum BİR YENİ VE MİLLİ MASAL İKTİDAR MOTİVASYONU KISA KISA 4 Kısa Kısa 3 BAŞKAN GÜLTAK NASIL ÇARK ETTİ Kısa Kısa 2 Neo-Liberal Belediyecilik KATAR SEÇİM GELDİ KAPIYA DAYANDI Ortaöğretim Başarıları ve Gelecek Kısa Kısa Reform Gerekli mi Bir Taktik Sorunu Şiirli Mektup Azerbaycan’ın Didaktik Şairi Sabir, Politika ve Vicdan Şiirli Mektuplar Çıtak Ahmet Şiiri 10 Kasım’da Bir Mersinli: Reşit Galip Şikâyetname Şeriat Devleti mi? Niçin? Şiirli Mektuplar Aşık Veysel Yeni Bir Nesil Dil, Matematik ve Dilin Matematiği EYVAH, YİNE YANLIŞ CHP Dogmadan Kurtulmak Ya da Aydınlanmanın Tek Yolu ABD Çöküyor mu Biraz İslamî Söyleme Ne Dersiniz İdamlı Demokrasi Dil Bayramını Kutlarken Akdeniz Devlet ve Laik Devlet Millet İttifakı Topal Aslan Ayasofya, Sekülerler Neyi Görmeli Osmanlı ve AKP Osmanlıcılığının Nedeni Gençlik ve Gelecek Ayasofya Üzerinden Din, Eğitim ve Politika Bir Paket Çocuk Bezi ve Demokratik Düşünme Kurultaya Doğru Ali Babacan Başbakan Olur mu? Provakasyon Şiirli Mektup Hayvan Sevgisi Üstüne Hep mi Yanlış Yapılır Millet, Milliyetçilik ve Türk Tarih Kurumu Pandemi Günlerinin Siyasi Tehlikeleri Bir Siyasi Handikap Faşizm, Korporatizm ve Biz İslamcılar Neden Başarılı Oldu Aryanlar ve Biz Quo Vadis Sendikalar 2019'dan 2020'ye Bakmak Benzerlik Benzer Sonuç Doğurabilir Türk Solunun Hastalığı: Elitizm Kemalizm Üstüne Çeşitlemeler -IV- Kemalizm ve Ordu Kemalizm Üstüne Çeşitlemeler -V- Kemalizm ve Zamanın Ruhu Kemalizm Üstüne Çeşitlemeler -III- Kemalizm Üstüne Çeşitlemeler -II- Siyasal Yelpazede Kemalizm'in Yeri Kemalizm Üzerine Çeşitlemeler - I -Jakoben bir Rodoslu : Reşit Galip Bir Demokrasi Ölçütü Olarak Laiklik CHP'nin İdeolojik Krizi Devlet Adalet Vesaire Bir Şiirli Mektup Oktay Rıfat Şiiri Osmanlı'dan Kalan En Kötü Miras Cumhuriyet Üstüne Düşünmek Mektup ve Potacının Son Mektubu Bir Açıklama, Ve TÖS Genel Başkanı Fakir Baykurt'tan Bir Şiir Şiirli Mektup Bedirhan Gökçe Şiiri Şiirli Mektup Bedirhan Gökçe Şiiri Krize Sosyal Açıdan Bakmak Gelenekle Düşünmek Bir Şiirli Mektup / Özdemir Asaf Şiiri Neden Japonya Olamadık Diye Sorma, THK’ye Bak... Tarikatlar Denetlenebilir mi ? Konuşmak Üstüne Şiirli Mektup Abdülkadir Bulut Şiiri Kadın Cinayetleri Durdurulabilir mi? Bir Ulusal Sorunumuz: Uygarlık Kurtarıcımız Eğitim Olacak Sağ, Kemalizm’le Neden Kavgalı Biz Korkak Bir Millet miyiz? Bir Demokrasi Ölçütü Şiirli Mektup Küçük İskender Muhalefete Öneriler Eğitim Yılının Sonunda Toplum Mühendisliği Üstüne Okullar Kapanırken Eğitim Düz Adam Üstüne Eğri Büğrü Notlar Eğitim Sistemimizin Hedefi ? Minimal Öykü ve Yeni Bir Minimal Öykücü Hal-i Pürmelalimize Dair Ziya Aykın'ın Romanı Postacının Son Mektubu Yeni Bir Nesil Şiirli Mektup / Azmi Yılmaz Şiiri Atatürk ve Diğerleri 2019'da Yaşayacağımız Temel Sorun Şiirli Mektup Refik Durbaş Şiiri Atatürk'ü Anma Gösterileri Üstüne Bir Vakıf: Right Livelihood Dil - II - Ahmet Ümit Aloğlu Devlet Ana / Devlet Baba ve Sorunlarımız Yeni bir Şiirli Mektup / Kavuşamamaların Şiirleri / Ahmet Ümit Aloğlu Bir Şiirli Mektup / MENSUR ŞİİR Ahmet Ümit Aloğlu Bir Şiirli Mektup- Yaşar Miraç şiiri / Ahmet Ümit Aloğlu Şiirli Mektup/ Özdemir İnce Şiiri / Ahmet Ümit Aloğlu Yeni Bir Nesil Devlet Tiyatroları, Opera ve Balesi Üstüne Türkiye'nin Medya Sorunu Seçim Geldi Kapıya Dayandı Terörle Mücadelede İhmal Edilen Husus Bahçeli'nin Koltuğu Anlayamadıklarım Abdullah TOROSLU, Bir Kahraman Portresi Şiddet Akademiye de Sıçradıysa... Tanzimat Dönemi Günümüzden İleri miydi? Muhaliflere Açık Mektup Muharrem İnceye Açık Mektup Deizme Üstüne Mersin Valiliğine Açık Mektup Şiir Dünyasının Yıkıcı Tanrısı Şükrü Erbaş Şiirli Mektup Güneş Topla Benim İçin Diyebilen Şair Kültür, Eğitim ve Zihniyet Üzerine Modern, Modernlik, Modernleşme Pazartesi Yani Abidin Yağmur'un Öyküleri Kültürel İktidar ve Eğitim İş ü İşret (Ayş ü İşret) Şiirli Mektup: Revânî Şiirli Mektup Enver Ercan, Genç Şairlerin Ağabeyi Barış Koyun Çocukların Adını (Refik Durbaş Şiiri) Savaş ve İslam Kemalizmin ve Kemalistlerin Zaafı Şiirli Mektup/Neslihan Mangitay Şiiri İki Söyleşi Bir Yeni Sol (!) İdeoloji Şiirli Mektup/ Oya Uysal Şiiri Şiirli Mektup/ Oya Uysal Şiiri POLİTİKACI VE DİL Devlet Yöneticisinin Özellikleri Üstüne Pompei Tiyatrosu Üstüne Efsane ve Politika Köz Vezni Efsane ve Politika HAKİKAT DEĞİL,TEMENNİ DE DEĞİL,KAÇINILMAZ SONUÇ BU OLACAK Bir Şiirli Mektup Elveda Diyemedik Mersin'e Ağıt İslam Uygarlığı ve Biz Neler Demişlerdi, Neler Yaptılar Politik Kültür Şiirli Mektuplar Anılar Bahçesinin Halis Çiçeği Heykel, Değerlerimize Ters Değil Devlet, Şiddet, Demokrasi ABD Yıkılacak mı? Cihat ve Geç Kalmış Bir Lozan Yazısı /Ahmet Ümit Aloğlu Yürüyüş Bitti, Şimdi Ne Olacak / Ahmet Ümit Aloğlu İslam Alemi Neden Savaşıyor Cemal Paşa'nın Torunu Ne Diyor Böyle? / Ahmet Ümit Aloğlu Kentimiz, Plajlarımız Siyasal Partiler, Liderler ve Toplum Mühendisliği / Ahmet Ümit Aloğlu Meral Hanımın Öfkesi ve Bel'am Mersin'e Sahip Çıkmak Yürüyüş ve Sokak Üstüne Kurumlar İdeolojiler ve Gelecek Kültür, İktidarın "Kültürel İktidar" Özlemi Geçmiş ile Yönetilir mi Bugün? Kültür, Kültürel İktidar Eğitim Yeterli midir Her Sorunu Çözmeye? Arılar ve İnsanlar 2019'a Hazırlanırken Bir Aileden İki İnsan 1946'dan Bugüne 1 Mayıs Üzerine Aforizmalar Şiirli Mektuplar / Engin Turgut Adlı Bir Şair 23 Nisan, Ulusal Egemenlik, Demokrasi vs. Ekolojizm Referandum Sonuçları Demokrasimiz Yetmez Ama Hayır Cumhuriyetten Tiranlığa / Ahmet Ümit Aloğlu Referandumun Meşruiyeti Efsane ve Politika Osmanlı, Anadolu ve Uygarlık ABD, Başkanlık ve Bahçeli Hiç Konuşulmayan Bir Hayır Nedeni Devlet, Devlet Adamı Mersinliler Atatürk'e Sahibolunuz Bedriye Korkankorkmaz'ın Şiirinde Beyt-i Bercesteler Osmanlı, Anadolu ve Uygarlık YURTTAŞ NE YAPMALI CUMHURBAŞKANININ GÖREV VE YETKİLERİ BEDRİYE KORKANKORKMAZ'IN Ülkemin Çok Bilmişlerine Bir İki Öykü İnsanlık İlerliyor ya Biz? Şiirli Mektup / Vasıf Şentürk Çağımızın Karacoğlanı Türkiye Çöl Olmasın Korku Yeter FETÖ TARİKATLER SİYASET TÖRÜ BİRLE TÜZSE İLİ BUNUN Çocuk Evlenmelerine Kültürel Açıdan Bakmak ÖĞRETMENLER GÜNÜ ACISI Bahçeli'nin Siyasi Anatomisi Türkiye Neden Bocalıyor Bir Fotoğrafı Okuyabilir miyiz? İnsan Davranışlarının Kökeni Ya da Mutluluk ve Siyaset Sosyal Demokrasi Nasıl Toparlanır Savaş İki Sultan, İki Hitabe Moody's Lozan ve Türk Sağı Kurtuluş Şiirde Tekme Kör Ölür Badem Gözlü Olur Türkiye Fotoğrafı Pragmatizm de Çelişkisini İçinde Taşır Oh! GATA Yok Artık Nasıl Bir Türkiye Şiirli Mektup Yorgo Yannopoulos Şiiri Darbe, Demokrasi ve Uzlaşma Darbe ve Eğitim Şiirli Mektup Kavuşamamışlıklar İyimserlik Hatta Saflık Darbe mi İç Savaş mı? Zenofobi Bir Hastalıktır? Emre Hoca’ya Arzımdır Akıl ve Bilim mi Laiklik mi Şiirli Mektup Sevgili Ünlemcim Özdemir İnce'yi Yazıyorum Zülfü Livaneli’nin İstifası Şiirli Mektup Haziran Kalbim Halk İçin Program Taslağı Kılıçdaroğlu Nereye Osmanlı Nasıl Güçlendi Bugün Bitti Yarın Ne olacak Yazılmamalıydı Bu Yazı Erdoğan Spiritüalizmini Anlamak Kimlik Sorunu Üstüne Umut Üstüne Dilimiz Şiirli Mektup "Ahmet Ada" İstifa Livaneli'nin Yaşar Kemal'i Beş Kadın İnsanın, Doğanın ve Tarihin Anlamı Savaş Günlerinde Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Metaforu Üzerinden Düşünmek Şiirli Mektup "Acıların Sultanı" Düello Osmanlı Hayranlığı Üstüne Hepimizin Bildikleri Evren Paşa Zihniyeti ya da Bir Köy Tarımcısı "Yeni Aydın" lar ve Felsefe Üstüne Birkaç Cümle BOP,GOP,IŞİD 1